دکتر عبدلی؛ نویسنده و پژوهشگری توانمند

تقی اسکندری تاسکوه 

 ما وارث سرزمین و فرهنگ و تمدن کهن بی نظیری هستیم که نامش پنج بلوک تالش و مرکز آن هشتپر می باشد . این سرزمین اساطیری که به زعم همه سیاحان و گردشگران و پ‍‍ژوهشگران  و نویسندگان و بینندگان از زیباترین و کهن ترین مناطق در کل جهان محسوب می گردد، لازم است به منظور حفظ هویت فرهنگی ، ساختار طبیعی و جنگل های باستانی از نوع درختان پهن برگ با قدمت رویش چندین میلیون ساله معروف به جنگلهای «  هیرکانی » به عنوان مواهب الهی ، داشته های طبیعی و    فرهنگ و هنر مردم این سامان جهت بارور کردن این نعمات بی حد و شمار مورد حمایت های همه جانبه همه ی مسئولین و دست اندرکاران و بومیان منطقه ازجمله هنرمندان و مشهورین قرار گیرد، زیرا دستکاری و برهم زدن ساختار طبیعی سرزمین کهن پنج بلوک تالش و نیز سایر مناطق تالش نشین ، همانا ، نابودی فرهنگ و تمدن و هویت این مرز و بوم را یکجا در پی خواهد داشت . سرزمین کهن و پهناور پنج بلوک تالش همواره و همیشه زادگاه و پرورشگاه بسیاری از مشاهیر و فرهیختگان و هنرمندان و نویسندگان و محققین نامی ازجمله دکتر علی عبدلی بوده است ، که از دلایل اصلی این شکوفائی ها عوامل محیطی می باشد و لذا بی حکمت نبوده و نیست که تالش لقب سرزمین باستانی و سبز را به خود اختصاص داده است . 

دکتر علی عبدلی در دامن تالشی پرورش یافت که مملو از آداب و رسوم وسنن و سرسبزی و شادابی و خرّمی و آئین ها وباورهای کهن ، کوچ و بار ، صنایع دستی ، هنرها و خانه های سنتی ، آواها و نواها : نی هفت بند تالش ( تالشه له له ) به عنوان تنها ساز کهن تالش ها ، محوطه های باستانی ، ادبیات عامه، فرهنگ و هنر و تمدن کهن ، بازی های بومی محلی و حماسی رزمی ، رمه گردانی به روش سنتی ، پرورش ایلخی اسبان و سوارکاری، کوله باری بس گرانبها از فرهنگ مردم این دیار و این سامان که ریشه در فرهنگ و تمدن کهن قوم تالش دارند، می باشد . و لذا ایشان با زیستن در جوار این نعمات الهی بی شمار ، توانست داشته های  تحقیقی خود را به شکل های مختلف به رخ کشد .

در سال 1349 زمانی که بنده ( تقی اسکندری تاسکوه ) کلاس ششم ابتدائی بودم و اولین کار فرهنگی خودم را در خصوص فرهنگ مردم تالش ، این گنجینه ی گران سنگ ،در زادگاهم روستای تاسکوه از توابع شهرستان ماسال ( ماسال و شاندرمن آن زمان) بلوکاتی از پنج بلوک سرزمین کهن و پهناور تالش با برنامه سیری در تالش رادیو گیلان آغاز نمودم ، دکتر علی عبدلی علاوه بر آن که از پیشنهاد دهنده طراح و نویسنده برنامه مذکور بودند .

نکته : برنامه سیری در تالش رادیو گیلان  قبل از انقلاب اسلامی ساعت 3 بعد از ظهر روزهای سه شنبه هرهفته پخش می شد . در زادگاهم

روستای تاسکوه ماسال در آن زمان فقط یک رادیو وجود داشت که به هنگام پخش برنامه مذکور تمامی اهل محل اعم از زن و مرد و پیر وجوان به دلیل شدت علاقه به فرهنگ و موسیقی تالش حداقل 10 دقیقه قبل از آغاز برنامه در منزل و محوطه صاحب خانه ای که رادیو داشت ( زنده یاد چراغعلی اسکندری تاسکوهی )  تجمع و پس از اتمام برنامه آن جا را ترک و به خانه هایشان باز می گشتند.

اوایل دهه ی 1350 و زمانی که برای ادامه تحصیل وارد دبیرستان زنده یاد حاج انامقلی ماسالی واقع در شهر ماسال شده بودم جناب آقای دکتر علی عبدلی را در جامه مأمور حفاظت از میراث فرهنگی و محوطه های باستانی مناطق غرب گیلان از هشتپر تا شفت و فومن از جمله شهرستان باستانی تاریخی ماسال می دیدم . به مرور زمان مأموران دیگری از جمله هادی غلامی نیز به وی پیوستند محل استقرار آنان نیز اداره حفاظت آثار باستانی و تاریخی  بخش ماسال و شاندرمن ، مستقر در شهر ماسال بود .

ایشان به لحاظ کاردانی در آن زمان شهره خاص و عام بوده و از اطرافیان نیز شنیده می شد که او  اهل قلم نیز هستند . 

دکتر علی عبدلی اینک نه فقط جزء پیشکسوتان که جزء نخستین کسانی بودند که مبادرت به چاپ ونشر آثار مکتوب از جمله کتاب ارزشمند «تالش ها کیستند؟ » نمودند .

از ایشان تاکنون حدود 20 اثر باارزش در زمینه های مختلف فرهنگ و هنر و تمدن تالش به چاپ رسیده است .

دکتر عبدلی پژوهشگری با سابقه و نویسنده ای توانمند هستند که علاوه بر شرکت مستمر در سمینارها و همایش ها و گردهمایی های مختلف  داخلی و خارجی از طرفی در دهه های گذشته تاکنون مطالب و مقالات ارزشمند فراوانی در زمینه های مختلف در جراید و مطبوعات از ایشان به چاپ رسیده است .

آقای دکتر علی عبدلی در سال 1991میلادی مقارن با سال 1370 هجری شمسی از سوی آکادمی ملی جمهوری آذربایجان موفق به اخذ دکتری افتخاری که در یک همایش بزرگ زبان و فرهنگ تالش در باکو پایتخت آذربایجان به وی اعطا می شود . اخیرا نیز از دانشگاه دولتی ارمنستان  مدال علمی دریافت کرده است .

با آرزوی سلامتی و موفقیت بیش از پیش برای ایشان در جهت اعتلای فرهنگ غنی ایرانی اسلامی و بومی محلی از جمله فرهنگ و هنر و تمدن سرزمین کهن تالش بزرگ .